"Met moet ernaar streven mens te zijn en niet de aap van een engel" (Wilhelm Müller)
RONDEVERSLAG | Volgens diverse schaakdatabanken staat, van alle twintig mogelijke eerste zetten van wit, de zet 1. b4 op de negende plaats wat populariteit betreft. De opening is evenwel op topniveau nooit populair geworden, hoewel een aantal prominente spelers zich er incidenteel wel eens van bediend heeft.
Richard Réti speelde de zet bijvoorbeeld tegen Abraham Speijer in het toernooi te Scheveningen in 1923 en Boris Spassky maakte er gebruik van tegen Vasily Smyslov in de Moskou-Leningrad-match van 1960. Het was echter Alexey Pavlovich Sokolsky (1908-1969) die in 1963 een monografie over deze opening schreef: 'Debyut 1. b2-b4'. De opening is dus ook naar hem Sokolsky-opening genoemd. Hoewel de opening tevens Poolse opening genoemd wordt, is dat eigenlijk wat vreemd, want Sokolsky zelf was een Oekraïner/Wit-Rus.
De misschien wel beroemdste partij waarin deze opening werd toegepast is die tussen Savielly Tartakower en Geza Maroczy gespeeld op 21 maart 1924 in het toernooi te New York. De derde en wellicht bekendste naam van de opening, 'Orang Oetan-opening', stamt van die partij. Een aantal spelers bezochten de dierentuin in de Bronx de dag ervoor, waar Tartakower een Orang Oetan met de naam Susan om advies vroeg en zij had, zo hield Tartakower vol, hem op de een of andere manier aangegeven dat hij de volgende partij met 1. b4 zou moeten openen. Bovendien, aldus Tartakower, deed de 'opklimmende' beweging van de pion van b2 via b4 naar b5 hem aan het klimmen van de Orang Oetan denken.
In de partij tegen Maroczy kwam Tartakower bevredigend uit de opening en zelfs was hij aan de winnende hand tot hij een uitglijder maakte op de 47e zet, waarna de partij na 57 zetten in remise eindigde. Je kunt de partij bekijken via deze link.
Ook op club-niveau komt de opening sporadisch voor. Ik herinner me wel dat onze oud-secretaris/penningmeester en eigenaar van ons voormalige onderkomen 'Vissers' Poffertjessalon', Jaap Mol, regelmatig met 1. b4 opende. Wat het bovenstaande nu met de negende ronde van de najaarscompetitie 2018 te maken heeft wordt vanzelf wel duidelijk uit de partijverslagen:
Koploper Pearl Uyttenhove had zeker geen gemakkelijke avond tegen Erik Brok. Erik hield eigenlijk de gehele partij gelijke tred met de witte stukken en eigenlijk vond Pearl geen goed plan om zijn lichte voordeel in winst om te zetten. Een klein foutje van Erik kostte hem echter een pion en dat bracht Pearl in het resterende pionneneindspel uiteindelijk de winst.
Een openingsfout in de Schotse opening tegen Naomi Snikkers kostte Fons Claessen met zwart al vroeg in de partij een pion op f7. Op het oog is er met een pion achter in de slotstand nog alle reden om door te vechten voor Fons, maar bij nadere beschouwing wordt de zwarte stelling onder de vele dreigingen van wit spoedig onhoudbaar. Reden genoeg voor Fons om op te geven.
In het Siciliaans denk je bij de doorgaans goede zet a6 al gauw aan de Najdorf-variant. Maar in de partij tussen Johan Went en Willem Weerdesteijn verzekerde Willem me achteraf dat die zet in zijn geval het begin van het einde betekende. Een bij voortduring dreigende penning van de zwarte dame deed Willem uiteindelijk de das om. Hoewel die das hem buitengewoon goed stond was hij er na afloop waarschijnlijk toch niet erg blij mee.
In de snelste partij van de avond opende Rob Truijens tegen Pieter Sandijck met 1. Pc3. Voor Piet Schuller in het bijzonder en voor de Nederlandse schaker in het algemeen is dat de Van Geet-opening. Wellicht zal Rob hem na deze negende ronde liever de Vergeet-opening noemen, want na het inleveren van een stuk kwam hij er niet meer aan te pas.
John van Waardenberg had deze keer eens helemaal geen zin in een 'standaard-opening'. Ditmaal dus geen 1. e4 of 1. d4 maar 1. b4. Dat experiment leek tegen Wim Platje in eerste instantie niet goed uit te pakken, maar door niet al te doortastend spel van Wim kwam John toch nog goed uit de opening. Een pionoffer van Wim werd aangenomen en hij speelde doodleuk met een relatief gepend paard en viel Johns dame aan, die op zijn beurt dus de dame van Wim kon pakken. Zover kwam het niet, maar John won wel twee pionnen en slaagde er bovendien in om, mede doordat Wim niet de sterkste zetten vond, verdedigend op de been te bijven. In de tijdnoodfase vond Wim bovendien de weg naar de remise niet en hij gaf na nog een dreigend pionverlies op.
Op de tafel naast John en Wim had kennelijk Dick Korteland deze keer eens helemaal geen zin in een 'standaard-opening'. Ditmaal dus geen 1. e4 of 1. d4 maar 1. b4. Dat experiment leek tegen Paul De Roos in eerste instantie niet goed uit te pakken, maar door niet al te doortastend spel van Paul kwam Dick toch nog goed uit de opening. Doortastend was Dick wel. Op de 14e zet speelde hij het prachtige kwaliteitsoffer Txf6 en kwam daarna met nog enige krachtzetten gewonnen te staan. Pauls lot werd op de 25e zet met mat bezegeld.
De partij tussen Anne Meeldijk en Koos van Dalen bracht helaas voor Koos niet wat hij er vooraf wellicht van verwacht had. Materiaalverlies was al snel een feit en om iets na tienen vond Koos het met een loper en een toren achterstand de hoogste tijd om de pijp aan Maarten te geven. Koos had het ongetwijfeld allemaal anders willen zien, maar Maarten was er gelukkig heel blij mee.
Gijs van Willigen speelde een heel sterke partij tegen Cor Paans, die overigens uitstekend spelend in de openingsfase de partij snel naar zich toe leek te trekken. Gedurende het hele middenspel handhaafde Cor het initiatief, maar tot beslissend voordeel kwam het niet. Als Gijs na de fout van Cor: 29. g3 met zijn dame naar h3 was gegaan en tijdelijk een paard zou hebben geofferd, dan zou hij naast de door Naomi uitgeloofde eervolle vermelding voor mooiste trui van de avond zeker ook de partij hebben gewonnen. Nu dwong hij Cor tot een loperoffer wat nog steeds goed uitzicht gaf op de volle winst, maar toen sloeg de schaakblindheid meedogenloos toe en blunderde Gijs in uitstekende stelling zijn dame weg. Cor hield zijn gezicht na afloop op bewonderenswaardige wijze in de plooi.
De nieuwe ranglijst en een overzicht van de uitslagen vind je via "Intern" ⇒ "Ranglijst".
Alle foto's van deze ronde kun je zien bij "Intern" ⇒ "Foto's najaar 2018".
Sponsor van deze ronde:
Onno Buijtenhek - Oud-speler van De Willige Dame
Dag Willem,
Je bericht gelezen over de Orang Oetan. Vond het leuk om te lezen dat de opening toch bij heel wat mensen wordt gebruikt, al is het alleen al om te zorgen dat niet steeds dezelfde opening wordt gespeeld. Ik zelf heb afgelopen donderdag er veel plezier aan beleefd. Mijn tegenstander werd in een verwarde situatie gebracht en had veel moeite om een goede verdediging op het bord neer te zetten.
Maar dat was nog niet genoeg voor een overwinning van wit. Zelfs in het middenspel verspeelde ik een a-pion en moest ik even in de verdediging, wat lukte. Maar nu komt het: Doordat ik in de openingsfase mijn andere stukken beter had kunnen positioneren kon ik toch de partij met een verovering van een zwarte toren beslissen, want zwart gaf toen op. Al met al voor beide spelers een spannende partij dankzij de Orang Oetan.
Groet, Ben
Bedankt voor je reactie en je pleidooi ten gunste van de Orang Oetan Ben!