"Goed onthouden: mannen zijn de kinderen van vrouwen." (Kees van Kooten)
RONDEVERSLAG | Hoe het in de schaakwereld eigenlijk zit met de verhouding tussen mannen en vrouwen zal genoegzaam bekend zijn. Ben je goed genoeg, dan kun je op elk niveau meedoen. Mannen én vrouwen. De tijden dat Hein Donner zich met volle overtuiging over vrouwenschaak uitsprak met het gewraakte: "Vrouwen kunnen niet schaken", liggen reeds lang achter ons.
Hij kreeg hierop ook in zijn tijd natuurlijk al kritiek, maar met de opkomst van met name Judith Polgar, die de ene na de andere mannelijke grootmeester in het schaakstof liet bijten, werd duidelijk dat vrouwen wel degelijk kunnen schaken en goed ook. Zelfs oud-wereldkampioen Gary Kasparov kan er over mee praten. Een beetje jammer is dat de progressie die de mannen sinds de millenniumwende in de ratinglijsten maakten er bij de vrouwen niet zo sterk is uitgekomen. Judith had op 1 juli 2005 haar hoogste rating met 2735 punten. De huidige nummer één bij de vrouwen op de lijst, Hou Yifan, komt sinds 2 mei 2015 maar niet verder dan 2687,5.
Judith is nooit wereldkampioene bij de vrouwen geworden, want ze heeft simpelweg nooit meegedaan. Ze vond de tegenstand ongetwijfeld niet interessant genoeg. Daar had ze natuurlijk wel enigszins gelijk in. Je kunt je trouwens afvragen, waarom er apart meisjes- en vrouwenschaak bestaat. Aan het schaakbord doen we weliswaar aan armpjedrukken, maar dan wel in geestelijke zin. Ik heb er overigens best begrip voor dat de ladies ook wel eens onder elkaar willen spelen hoor...
Aan het spel zelf zal het in ieder geval niet liggen. De koning moge het belangrijkste stuk zijn. De dame is veruit het machtigste stuk op het schaakbord, dat torens tot rokend puin maalt, raadsheren decapiteert, koningen verpletterd en meer van dat soort pseudo-poëtische handelingen kan uitvoeren. Maar ook kun je haar zeker voor wat meer aardse zaken gebruiken:
Het verhaal gaat dat in de loop van een belangrijke partij de Armeense grootmeester Tigran Petrosjan zijn dame beetpakte om er een zet mee te doen. Toen hij in een flits inzag dat een zet met de dame zonder meer een verliezende zou zijn, stak hij in een plots opwellend inzicht hoe de situatie te redden, de dame in zijn koffie en begon te roeren. Hij deed het voorkomen of hij de spreekwoordelijke totaal verstrooide professor was. Even later keek hij quasi verbaasd naar het schaakstuk in zijn hand en excuseerde zich bij zijn tegenstander. Na de dame zorgvuldig te hebben afgedroogd, zette hij het stuk terug op het schaakbord en vervolgde de partij alsof er niets was gebeurd.
Hoe het tegenwoordig met de ouderwetse hoffelijkheid jegens de dames zit ligt wat lastig. Doe je al te voorkomend dan komt dat je op achterdochtige blikken te staan. Zo van: "Wat mot die kerel vamme". En als je dat achterwege laat, dan ben je al gauw een lomperik. Ik vind het overigens wel behoorlijk vermoeiend om steeds van te voren te vragen of madame het goed vindt dat je de deur voor haar openhoudt...
Waar ik eigenlijk naar toe wil is dat het vroeger met wat men hoffelijkheid noemde toch heel anders lag. Ook in het schaken. De Spaanse grootmeester Arturo Pomar (1931-2016), in zijn jeugd een schaakwonderkind, zal zich vast geliefd hebben gemaakt bij zijn vrouwelijke tegenstanders. Niet in toernooipartijen naar ik aanneem, maar bij simultaanvoorstellingen. Arturo won dan namelijk nooit van een vrouw. Hij wilde namelijk ook helemaal niet winnen en bood dus altijd na enige tijd remise aan. Eén keer echter trof hij een hardnekkige dame tegenover zich die, terwijl de grote Pomar totaal gewonnen stond, een remisevoorstel afsloeg. Wellicht kunnen we hier en-passant de conclusie aan verbinden dat zijn tegenstandster niet zo heel sterk was? Hoe dan ook, slechts met de grootste moeite slaagde Pomar erin om alles af te ruilen, tot en met het laatste pionnetje, om vervolgens met de koning en de dame, die hij dus voorstond, tegen de koning alleen een patstelling en dus de remise op het bord te brengen!
Tegenwoordig zou men hem wellicht van neerbuigendheid en disrespect beschuldigen. Maar het ging met het gedrag van de heren schakers naar de dames toe ook toen niet altijd even beleefd, correct, deftig, fatsoenlijk, geciviliseerd, gedistingeerd, hoffelijk, keurig, net, voorkomend, welgemanierd of wellevend. (Kies zelf maar een passend woord.) Ook al konden ze daar niet altijd wat aan doen:
De Joegoslavische grootmeester Svetozar Gligorić vertelt in een interview: "Ik maakte een interessant voorbeeld mee van wat de effecten kunnen zijn van diepe concentratie. Het gebeurde tijdens een toernooi in Engeland. Toen ik opstond van achter mijn bord, zag ik een vrouw die, naar later bleek, mijn eigen echtgenote was. Ik realiseerde me wel dat haar gezicht me erg bekend voorkwam en zei dus netjes: "Goedemiddag!" Ze liep heel snel weg…."
Ik vraag me af wat er na afloop van die partij tussen de echtelieden besproken is. Wij gaan echter even de partijen uit de zesde ronde bespreken:
Pearl Uyttenhove wilde vast wel de leiding in het klassement overnemen nu Hans Nunnikhoven de zesde ronde verstek moest laten gaan. Daarvoor moest hij de partij tegen Wim Platje dan wel met wit even winnen. Na 1.d4 Pf6 kwam er natuurlijk weer een Trompowsky met 2.Lg5 op het bord, één van Pearls favoriete openingen. Het werd een lange en taaie strijd. De opening ging gelijk op en ook de opmars van de h- en de g-pion van Pearl hoefde Wim, die toch van plan was in een later stadium lang te rokeren niet te verontrusten. Maar dan had hij ze wel allebei moeten slaan toen hij de kans kreeg. Nu bleef er een witte pion vrijwel onaantastbaar lang op h6 hangen en dat bemoeilijkte de ontwikkeling van de zwarte stelling in hoge mate. Wim was gedoemd tot een lange verdedigingspartij en dook dus in de loopgraven.
Later kwam de pion zelfs op h7 te staan en de promotiedreiging van die pion met behulp van de witte zware stukken over de open g-lijn bonden de zwarte torens en de dame aan de achtste rij. Zelfs heeft Wim een tijdlang niets anders kunnen doen dan zijn loper heen en weer te schuiven tussen c7 en d8. Lange tijd moet wit zo goed als gewonnen hebben gestaan. Pearl zag echter ook niet hoe hij er op de koningsvleugel door kon komen en probeerde het laat in de avond op de damevleugel, maar ook daar vond hij de deur stevig gesloten. Na tweemaal een remise-aanbod te hebben afgeslagen, bood wit hem nu zelf maar aan. Zwart stond inmiddels zowaar een klein beetje beter, maar met nog weinig bedenktijd op de klok accepteerde Wim opgelucht en uitgeput het halve punt. (Pearl Uyttenhove - Wim Platje ½−½)
Fons Claessen ontmoette Wim Jongeneel voor het eerst en meldde summier en zakelijk: "Het ging gelijk op. Ik dacht h6 kan wel, maar die werd geslagen met de loper. Ik nam de loper en verloor een paard. Uiteindelijk drong een toren door en snoepte de pionnen op en dan marcheren de witte pionnen eenvoudig naar de 8ste rij." (Wim Jongeneel - Fons Claessen 1−0)
De Sokolsky-opening die John Waardenberg met 1.b4 Piet Schuller serveerde lag sommige zwartspelers in het verleden wel eens zwaar op de maag, maar Piet liet het zich prima smaken deze keer. John nam het initiatief en dreigde door het centrum de witveldige loper van zwart buit te maken. Ten koste van een pion kon Piet het gevaar keren. Piet sloeg echter even later met zijn loper een paard op e5. Terugnemen met de d-pion had John wellicht de winst gebracht, maar zijn keuze op de loper op f5 te slaan was een hele slechte en draaide de rollen volledig om. Piet won een pion terug en enkele zetten later stortte de witte steling in en kon Piet mat in drie geven. Dat zag hij echter achter het bord helaas niet en dus nam hij genoegen met remise door eeuwig schaak. (John van Waardenberg - Piet Schuller ½−½)
Jisk Liemburg bracht zijn Siciliaanse voorkeur met zwart tegen 1.e4 van Han van Gorkom in de praktijk en merkt op: "De partij met Han naspelend zou een indicatie kunnen geven voor frauderen. Vrijwel alle zetten die we gedaan hebben vielen in de drie beste van Stockfish. Ik ben weliswaar af en toe gaan vapen in de tuin, maar te kort om hier gebruik van te maken. Er was één zet die niet zo goed was en dat was de tiende van mij (10...e5xf4), maar de stand bleef toch redelijk gelijk. Echter mijn gevoel tijdens de partij was zoiets van: op den duur ga ik dit verliezen. De cijfers geven aan dat we gelijk staan, maar het gevoel....? Dat is net als in de liefde of bij de aandelenhandel, het gevoel wint het soms vaak. Op het voorstel van Han, die eerder al aangegeven had zich niet zo lekker te voelen, en tot genoegen van mijzelf werd tot remise besloten. Na even doorspelen won Han glansrijk. Maar ja alweer het gevoel, tevreden over de remise kan wat er volgt je niets meer interesseren!! (Han van Gorkom - Jisk Liemburg ½−½)
Een zogenaamde Neo-Indian (Seirawan) Attack kwam er op het bord te staan in het treffen tussen Pieter Hofstee en Dick Korteland. Het leek een beetje op tennis. Pieter gooide wat ballen op en Dick mepte ze zo hard mogelijk terug. Toch ging er op de 16e zet een zwarte pion verloren, maar met de iets betere stelling van wit werd niets meer gedaan want de heren kwamen remise overeen. (Pieter Hofstee - Dick Korteland ½−½)
De ruilvariant van het Frans verscheen in de partij tussen Koos van Dalen en Ruben Schilt op het bord. Op de negende zet raakte Koos de pion op b2 kwijt aan de zwarte dame. Misschien dacht hij aan het oude schaakadagium "Sla nooit op b2, ook niet als het goed is". Ruben zeker niet want die sloeg gewoon wel, maakte dus de pion buit, pikte er nog eentje van c2 mee en vermeed dat zijn dame werd ingesloten. Wel kreeg Koos het pionnetje van b7 als compensatie mee. Dat hielp niet. Twee fouten van Koos kostten evenzovele paarden en de partij. (Koos van Dalen - Ruben Schilt 0−1)
Met zwart bracht Gijs van Willigen natuurlijk weer de Pircverdediging op het bord. Dit keer tegen Michel Verheij die inmiddels het aantal zeges dat hij behaald heeft bij De Willige Dame heeft verdubbeld. Michel had voor zijn derde zege kunnen gaan als hij op de dertiende zet een centrumpion van Gijs geslagen had in plaats van een paard geruild. In het middenspel maakte Michel echter een enorme fout, die hem een toren kostte. Daarna ging het snel. Gijs pakte nog wat materiaal mee en toen wit ook de dame verloor gaf Michel op. (Michel Verheij - Gijs van Willigen 0−1)
Ton van der Breggen gaf met zwart pardoes zijn f-pion weg aan een loper op de tiende zet. Tegenstander Rob Truijens wist er wel raad mee. De zwarte koningsstelling begon nog vervaarlijker te eroderen doordat een tweede loper vanaf h5 de zwarte koning kon bestoken. Het was de inleiding tot dameverlies van Ton. Een dame, een toren, een paard en een pion voor Rob en slechts de beide lopers voor Ton kun je wel een redelijk onvoordelige ruil noemen. Er werd nog wel even doorgespeeld, maar de uitslag stond vast. (Rob Truijens - Ton van der Breggen 1−0)
Over zijn partij tegen Willem Weerdesteijn schrijft Cor Paans: "Ook de partij tegen Willem was voor mij wederom een goed oefenmoment, zoals ik ook al zei over mijn partij tegen John van Waardenberg verleden week. Tegen Willem maakte ik het wel bont, ik speelde van zet 7 t/m 21 wel elf onvoldoende zetten. 11 van de 14 zetten betekent de ene de andere slechte zet en daarbij gebruikte ik ook nog veel meer tijd dan Willem. Ik heb de laatste zetten niet meer hoeven op te schrijven ,dus ik kon het einde niet geheel meer reconstrueren, maar gezien het gelijke materiaal was de overeengekomen remise na een zet of 40 wel logisch. Willem had dat ook al veel eerder voorgesteld maar ja, toen zag ik nog wel mogelijkheden. Bij het naspelen van de partij zag ik wel dat ik op zet 16 een verkeerde voortzetting koos! Als ik Willems paard op e4 met mijn paard geslagen had in plaats van met de loper, had dat in 14 redelijk gedwongen zetten kunnen leiden tot een gewonnen stelling voor zwart!" (Willem Weerdesteijn - Cor Paans ½-½)
De nieuwe ranglijst en een overzicht van alle uitslagen vind je via "Intern" ⇒ "Ranglijst".
Reacties zijn altijd welkom. Plaats ze helemaal onderaan bij "Een reactie plaatsen". Je e-mailadres wordt niet zichtbaar bij de publicatie.
Sponsor van deze ronde:
NN - Speler van De Willige Dame die onbekend wenst te blijven