Eerste ronde: “Waar rook is….” 2

RONDEVERSLAG | Ik kreeg nogal wat leuke reacties op mijn stukje "Het einde van het schaken". Daarin staat de anekdote die ik eerder op een andere site publiceerde onder de titel "Mat in 12". Ik besloot toen er nog maar een op deze plaats te zetten. Een echte klassieker, die ik zeker niet wil onthouden aan diegenen, die zich doorgaans slechts verdiepen in het schaken zelf en niet in alle verhalen, die er rond zweven.

Ik kende het verhaal al, maar na enig internetspeurwerk geraakte ik toch enigszins in verwarring. Er bestaan kennelijk verscheidene versies van deze anekdote, met verschillende hoofdrolspelers en een steeds iets ander slot.

Tijd derhalve om mijn goede vriend Tom van Bokhoven eens te consulteren. Tom bezit een zeer uitgebreide collectie historische schaakboeken en daar zijn de nodige exemplaren vol anekdotes bij. Ik vroeg hem derhalve of het nu Aljechin en Capablanca waren, die de acteurs in het verhaal over de sigaar zijn, of wellicht toch Vidmar en Nimzowitsch.

Welnu, zoals het een waar schaakcollectioneur betaamt heeft hij zijn bibliotheek aan een nauwgezet onderzoek onderworpen en stuurde mij de volgende conclusie: “Willem, in “The Bright Side of Chess” van Irving Chernev (Uitgegeven bij McKay in 1948) vond ik deze versie van die beroemde schaakanekdote. Er zijn inderdaad verschillende versies, maar dit is degene, die ik het aannemelijkst acht. Bijgaand stuur ik je een tweetal afdrukjes uit dat boek”.

Inmiddels verdronk ik bijna in de vele varianten van het verhaal. Hier en daar wordt zelfs de “Rosenthalpartij” tussen Vidmar en Nimzowitsch met deze anekdote verweven. Daaraan wijd ik een apart stukje in deze serie, maar hier volgt nu mijn versie van wat ik in een vrijmoedige schrijfbui de “Dreigsigaar” heb gedoopt:

Er zijn zo veel varianten van deze anekdote, dat het bijna apocriefe geschriften dreigen te worden, (De kerkvaders besloten zo’n viertal eeuwen na de dood van Christus, dat die apocriefe vertellingen niet in de Bijbel mochten worden opgenomen en zo zijn het evangelie van Maria Magdalena en zelfs dat van Judas uit het Boek gebleven…) maar in deze vertelling is het 1927 AD. Dit verhaal hoort zeker een prominente plek in de Schaakbijbel in te nemen. “En het geschiedde in die dagen, dat New York de plaats van handeling was …” Het befaamde internationale toernooi, waarin uitgemaakt zou worden, wie de uitdager zou zijn, die tegen Raoul Capablanca om de wereldtitel zou mogen gaan strijden.

Die dag waren de acteurs de grootmeesters Nimzowitsch, Aäron Nimzowitsch om precies te zijn, en Vidmar, Milan Vidmar om nog preciezer te zijn, elkaars tegenstander. Direkt nadat zij hun partij volgens het speelschema voor die dag aanvingen, stak Vidmar genoeglijk een sigaar op, nam een paar trekjes, deed zijn zet en leunde genietend achterover.

Nimzowitsch echter ergerde zich aan de rook, die zich langzaam over het bord in zijn richting verplaatste, maar volgens de toernooiregels mocht hij zich niet direkt tot Vidmar wenden om hem te vragen te stoppen met het roken van zijn sigaar. Elk verzoek dienaangaande mocht slechts via het toernooicomité worden gedaan en dus deed Nimzowitsch zijn zet, drukte geïrriteerd zijn klok in en ging zich, zichtbaar geagiteerd, bij de organisatie beklagen. Het comité oordeelde, dat het een alleszins redelijk verzoek was en dus wendde één van haar leden zich tot Vidmar en fluisterde iets in diens oor. Vidmar bleef kalm, maakte in het geheel geen ophef en doofde op zijn dooie gemak secuur zijn sigaar. De partij vorderde, maar op een gegeven moment nam Milan zijn sigaar weer tussen de vingers, diepte een doosje lucifers uit zijn zak op, nam er één van de houtjes uit en legde dat tezamen met het doosje naast de asbak…

Onmiddellijk, als door een wesp gestoken beende Nimzowitsch met een rood hoofd naar het toernooicomité om tegen deze gang van zaken te protesteren. “Maar meneer Nimzowitsch”, zei één van hen kijkend in de richting van Vidmar, “Uw tegenstander rookt toch niet?” “Neee! Dat weet ik!” riep Nimzowitsch bijna paars van woede uit, “maar hij dreigt ermee!!!”

Gaan we nu naar de eerste ronde van de najaarscompetitie 2023. Hij verliep wat rommelig. Jisk schrijft er in zijn verslag hieronder wat over, maar schakers hebben een bord, stukken en een plekje nodig en dan zijn ze al gauw tevreden. Dus na een welkom, een aantal mededelingen en wat verzoeken van onze praeses werd er gedacht, gedacht en weer gedacht...

 
John van Waardenberg koos voor de behoudende Philidorverdediging tegen 1.e4 van Wim Platje. Binnen zes zetten waren de dames van het bord en er leek zich een tam spelletje schaken af te gaan spelen. Met pionnen op c6, d6, f6 en g6 leek John wel erg verdedigend ingesteld, maar waarschijnlijk was het plan om Wim te verlokken tot de aanval over te gaan en hem dan in de counter te verrassen. Het initiatief lag wel bij wit, diens stelling oogde beter, maar het was allemaal meer  optisch dan realiteit. Wim ging er overigens inderdaad voor. Met 15.e5 zette hij een reeks verwikkelingen in gang, die er na het pionoffer 19.f5+ toe leidde dat hij een gewonnen stelling kreeg. Maar zoals zo vaak bleek het ook hier moeilijk om een gewonnen stelling ook daadwerkelijk in winst om te zetten. Het winnende offer 26.Pf4+ zien, met mat in elf, lag ver buiten Wims schaakcapaciteiten. De eerlijkheid gebiedt trouwens ook om op te merken dat Johns verdedigende zetten keer op keer heel sterk waren. Met de zwarte koning helemaal op h2 miste Wim nog een kans op remise. Stukken werden geruild. Wim kreeg gebrek aan bedenktijd en een tekort aan twee geofferde pionnen. John drukte een pion door naar f2, die niet meer van promotie kon worden afgehouden en dat was dat. (Wim Platje - John van Waardenberg 0−1).

 
Dick Korteland, de nummer drie van het vorige seizoen, kreeg Fons Claessen op bezoek. Het werd een Damegambiet waarin Fons met 2...Pf6 de Marshallverdediging op het bord zette. Door een foutje van Dick kon hij na 7...Lb4+ niet meer rokeren en kreeg Fons enig voordeel. Een tweede mindere zet van Dick bracht Fons in heel goede, zo niet gewonnen, positie, maar de stelling vervlakte na ruil van de torens. In het eindspel met een loper en zes pionnen voor Fons tegen een paard en vijf pionnen voor Dick had Fons nog steeds de beste papieren, maar de heren besloten niet tot het uiterste te gaan. (Dick Korteland - Fons Claessen ½−½)

De eerste achttien zetten in het Vierpaardenspel tussen Rob Truijens en Wim Jongeneel gaven geen van beide spelers significant voordeel, maar het besluit van Rob om daarna zijn koning van de koningsvleugel naar de damevleugel over te brengen bleek onjuist. De zetten die hij ermee verspeelde gebruikte Wim om de witte stelling onder steeds grotere druk te zetten. Langzaam maar zeker werd de witte stelling onhoudbaar. Via de geopende d-lijn kreeg Wim na een kwaliteitsoffer een toren op d2, waarna een paardvork op koning en dame de partij besliste. (Rob Truijens - Wim Jongeneel 0−1)

 
Pearl Uyttenhove deed verslag van zijn partij tegen Jan Siebelink: "Jan bouwt de stelling in een d4 opening gedegen op. Dat kan niet van mijn spel worden gezegd. Een paardmanoeuvre van b1-c3-d2-f4 levert wit mijn onderverdedigde pion op e6 op. Dat kost me niet alleen een pion maar een kwal, toren tegen een loper. Ik zet mijn aanvallende plan tegen beter weten in door. Maar helaas de stelling komt verder open en Jan kan stukken ruilen. Met agressief spel win ik een pion, maar Jan weet dameruil te forceren.
Er komt een complex eindspel. Jan heeft het torenpaar en pionnen op b2, g2 en h4. Ik heb toren, de witveldige loper en pionnen op a6, b7, c6 en h7. Beide koningen staan op de koningsvleugel en Jan weet mijn koning vast te houden op de g- en h- lijn. Maar ik houd de ruimte klein en Jan ziet geen mogelijkheden om voortgang te boeken. Zijn klok tikt echter door: 58 minuten voor mij, 6 voor Jan. Ik mag op dat moment geen remise aannemen, want Jan biedt het niet aan. Na een gedegen evaluatie van de stelling doet Jan dat wel." (Jan Siebelink - Pearl Uyttenhove ½ -½)

 
Jisk Liemburg over zijn partij tegen Koos van Dalen: "Een bruiloft in de kapel, rondrennende kinderen en een saunawarme raadskamer. Ingrediënten voor een goede schaakpartij met Koos van Dalen, die de witte stukken bestuurde. Ik vroeg nog aan Koos om geen woeste partij te spelen, met offers en zo. Hij deed dat niet, maar het werd wel een horrorpartij die 55 zetten nodig had om tot een beslissing te komen. Zwart wilde graag een Siciliaanse opening spelen, maar wit negeerde dat min of meer. Op de 12de zet ging het fout, Koos verloor in een afruil een stuk. Kat in ut bakkie dus voor de zwarte zijde. En een bestorming van de witte koningsvleugel werd ingezet. Maar natuurlijk veel te overmoedig en ik blunderde op de 21ste zet een stuk weg. Toen weer min of meer gelijk, maar zwart maakte het nog bonter en verloor op de 30ste zet nog een stuk. Nu ontstond een eindspel met toren plus loper tegen alleen een toren. Zwart had enige compensatie met wat meer pionnen, dus er werd doorgespeeld. En in dit eindspel was Koos de minst nauwkeurige, hetwelk ertoe leidde dat er opeens een zwarte dame op het bord verscheen." (Koos van Dalen - Jisk Liemburg 0−1)

 
Een daverende verrassing deze avond was wel de winst van Ton van der Breggen op Willem Weerdesteijn. Na een rustig begin in de Philidorverdediging, waarin kleine kansen door Ton niet werden benut maakt hij een grote fout. Een pionvork op toren en paard kostte hem het paard. Willem leek soepeltjes op de winst af te stevenen, maar misschien was dat er de oorzaak van dat hij met 29.Lc4 een grote onachtzaamheid, die we ook wel met de letter "b" beginnen, beging. Ton kon hem in één zet mat zetten, deed dat in eerste instantie niet, maar even later, nadat Willen had kunnen ontsnappen, toch weer wel. (Ton van der Breggen - Willem Weerdesteijn 1−0)

De derde Philidor van de dag speelde Nicol Kimenai tegen Han van Gorkom, die na de te vroege opstoot, 11...c5, van Nicol, enig initiatief kon ontplooien. Aan het begin van het middenspel was de stelling van Han al zo sterk, dat er aan een beslissende aanval kon worden gedacht. Een combinatie na een fout leverde Han uiteindelijk een een volle toren op. (Han van Gorkom - Nicol Kimenai 1−0)

De nieuwe ranglijst en een overzicht van de uitslagen vind je via "Intern" ⇒ "Ranglijst".

Reacties zijn altijd welkom. Plaats ze helemaal onderaan bij "Een reactie plaatsen". Je e-mailadres wordt niet zichtbaar bij de publicatie.

Sponsor van deze ronde:

Gijs van Willigen - Speler van De Willige Dame