|
|
|
VAN MAX EUWE AAN DORDRECHT: Ben Klok werd even Bennie bij Ratje Doe... De eerste
en laatste Nederlandse wereldkampioen schaken, Max Euwe, bracht zijn laatste
officiële bezoek aan Dordrecht in 1979. Hij had daarvoor een dag vrij gemaakt
in zijn overvolle agenda. Hij deed dat om een steentje bij te dragen aan
schaakpromotie. Euwe in training voor zijn WK-match met Aljechin 1935 De
grootmeester was toen al 78 jaar. Euwe was nog een op-en-top
schaakambassadeur. Dat
betekende ook, dat hij geen geld vroeg om een dag in Dordt
te zijn. Promotie voor de schaaksport was zijn psychologisch inkomen. Hoe komt Euwe zover om Dordrecht te willen aandoen?
Inderdaad een kwestie van relaties en netwerken. Daarnaast was hij ermee ingenomen, dat die
dag voor dampromotie ook oud-wereldkampioen Ton Sijbrands
naar Dordt kwam. De foto van de twee
oud-wereldkampioenen ging enkele jaren later prominent mee in Schakend
Nederland, toen werd teruggeblikt op zijn leven.
Euwe was eregast in Breda bij een zogeheten geheime
tweekamp tussen Timman (toen elo
2600) en de Sovjetgrootmeester Polugaevsky
(elo 2635). De wereldkampioen stelde het op prijs
om in Breda te worden opgehaald en als hij dan woensdagavond nog op de trein
kon worden gezet richting Amsterdam, was alles verder geregeld. Het ging dus geheel in de stijl van de grand-maitre,
zoals Sosonko ook eens moest ervaren, toen hij met
Euwe vanuit Amsterdam CS met een taxi naar zijn huis wilde rijden. ,,Tramlijn
9 stopt vlak bij mijn huis", schijnt Euwe te hebben gezegd. Euwe
ca 1960 Risico Als je een man laat ophalen, die tot alle windstreken
bekend is, neem je natuurlijk geen risico. De locale horecabaas Cees van
Eijck (toen bekend van het teamschaken in de
Stadsherberg) beschikte over een status auto. Hij was graag bereid om op te
treden als persoonlijk chauffeur van Euwe en had ook graag naar Amsterdam
willen doorrijden, maar voor Euwe was de trein en daarna openbaar vervoer ook
meer dan prima. Margreet Sas,
verpleegkundige en dochter van een bekend Dordts
specialist, was bereid om als begeleidster mee te gaan. Je neemt vanzelf geen
risico, als een man van groot statuur naar Dordt
wil komen. Als een minister werd hij voor gereden bij sporthal Sterrenburg om
het festijn Ratje Doe met zijn aanwezigheid op te vrolijken. Zijn achterbank was bezaaid met stukken en er kwam een
loodgietertas mee uit de auto. Euwe werd voorgesteld aan schaakliefhebbers en
aan Sijbrands. In de sporthal ging hij een
simultaan spelen tegen kinderen, die meededen aan Ratje Doe. De vraag was of
de kinderen zich later zullen hebben herinnerd nog eens tegen Euwe te hebben
gespeeld. Ben De belangstelling was in elk geval maximaal. Dat kwam wellicht
ook door een simultaan een dag eerder. IGM Lodewijk Prins was toen te gast
bij Ratje Doe en bij schaakclub Dordrecht. Hij sliep toen bij Adrie Fiole thuis, die zijn flat aan de grootmeester en zijn
vrouw beschikbaar had gesteld. Ook het Fokkertoernooi mocht zich verheugen in
de belangstelling van prins. Euwe was er maar één dag. Er waren jeugdspelers van
vroeger, met herinneringen. De nestor van schaakclub Groothoofd, Ben Klok,
wilde ook graag tegen zijn idool Euwe spelen, maar de grootmeester
kwam voor de kinderen natuurlijk. Ben werd echter gewoon Bennie Klok en
zonder dat de organisator het zag, dook hij in een hoek van de simultaanhoek
om mee te kunnen schaken tegen Euwe. De wedstrijd was al aan de gang, toen
Bennie Klok tussen de kinderen werd ontdekt. De lach op zijn gezicht van een
kind. Hij mocht toen natuurlijk als illegaal doorspelen en viel dus onder een
soort schaakpardon regeling. MAX-imaal resultaat Euwe bleek een liefhebber te zijn van offers op f7. Jisk Liemburg volgde toen de wedstrijd
voor het clubblad van Groothoofd en tekende uit de mond van Euwe op, dat hij
die dag één groot talent had aangetroffen achter de tafel. Het bleek de toen
nog jonge Haring te zijn, net 16 jaar. Ronald pakte een gelijk spel mee en
haalde later nog het kampioenschap van Groothoofd binnen. Euwe haalde een maximaal resultaat. Hij onderhield zich
daarna kort met zijn bewonderaars van alle leeftijden. De loodgietertas werd
door hem niet vergeten. ,,Ik zoek nog een gratis plekje om te studeren",
zo zei hij. Er bleek een internationaal congres aan te komen van de
Wereldschaakbond Fide en Euwe was graag goedvoorbereid. Later werd door zijn secretaresse van
toen, op het Max Euwe centrum gezegd, dat Euwe altijd zich bleef inzetten
voor zijn denksport door de dossiers ook van binnen en buiten te kennen. Wantijpaviljoen Cees van Eijck bracht hem naar het Wantijpaviljoen, waar
hij op geheel eigen kosten een tafel nam op het buitenterras. De stukken
(geen schaakstukken dus!) kwamen uit de tas en verder behoefde hij geen
gezelschap. De afspraak om rond 18 uur te worden opgehaald voor de
verplichting in de avonduren in Dordt was hem
voldoende. Om half zeven werd Euwe in een stevige stoel aangetroffen
naast Jan de Heer van de Bombardon, waar toen schaken heel populair was. Jan
had al de eerste schaakcomputers toen met als namen Berta
de Heer en Phocus Kingma.
De laatste was zomaar een bekende locale muzikant. Euwe gaf naast Jan commentaar bij een schaakpartij ergens
uit Venetië 1948. Euwe vond het heel boeiend, die computer ontwikkeling en
als hoogleraar had hij die ontwikkelingen ook voorspeld. Euwe begon om zeven uur met een lezing. De sportwethouder
van Dordt, Jan Zaaijer,
was er ook. ,,Als Euwe in Dordt uit spreken gaat,
dan behoort het gemeentebestuur er gewoon te zijn", zo zei hij. Dat was
een historisch juiste opmerking. In 1936 trok Euwe ook door het land en werd
overal als een vorst ontvangen. In Americain in Dordt zat zo ongeveer het gehele gemeentebestuur naar de
wereldkampioen te luisteren over hoe hij de match had ervaren en verwerkt. Pieter Verkade stelde Euwe
indringende vragen over het jeugdschaak. De grootmeester antwoordde elegant. was veelzeggend: ,,Als u mij bij het station brengt, is
het genoeg geweest." |
www.tomsschaakboeken.nl