De Nimzowitsj-verdediging Deel 1

Een ode aan Arie Luca en Rob Klop

LIVE

PGN

meer schaak- en ander nieuws op www.tomsschaakboeken.nl

05.05.10

Deze week overleed Arie Luca, die graag in Sliedrechtse schaakkringen verkeerde. Rob Klop, overleden in oktober 2007, had goed contact met hem. Jerry vond een heel boeiend artikel van Rob in SCHAKEND SLIEDRECHT Nummer 2 van januari 2004, waarin hij zijn bevindingen opgedaan in een thema-match met Arie Luca en de besprekingen na afloop, heeft verwerkt.

Arie Luca († 2010) en Rob Klop († 2007)

Aan de hand van de gespeelde partijen laat hij de lezer zijn analytisch vermogen en zijn liefde voor het schaken zien. Arie en Rob zijn bepaald niet vies van verrassende en ongewone zetten wat het naspelen en nalezen tot een waar schaakfeestje maakt.

De redactie van Schakend Sliedrecht schreef destijds:

“Rob Klop is dit keer zijn winterslaap vergeten, want hij heeft voor vele pagina’s gezorgd. Een prachtige prestatie van onze Prof.!”

Wij plaatsen hier het eerste deel resp. de eerste partij, van dat artikel. De partij, het commentaar en de varianten zijn ongewijzigd overgenomen. Wel zijn enkele diagrammen toegevoegd. Het geheel is omgezet naar de lay-out van tomsschaakboeken.

Wellicht dat de PGN- en LIVE-versies, die nog in voorbereiding zijn, met een enkele aantekening van onze kant wordt aangevuld.

We geven het woord aan Rob.

tvb

Wit: Arie Luca

Zwart: Rob Klop

Hieronder een verslagje van de ervaringen met de Nimzowitsj-verdediging. Een systeem dat niet populair is, maar zeker niet slecht is. Als oefenstof hebben Arie Luca en ik weer eens een themakampje gespeeld. Mijn belangrijkste secondant was het boek 1. … Pc6! van Harald Keilhack en Rainer Schlenker. De laatste is ook hoofdredacteur en uitgever van het vreemde tijdschrift Randspringer. Een soort blad dat alleen maar vreemde openingen behandelt.

1. e2–e4 Pb8–c6

2. Pg1–f3 f7–f5!?

Diagram 1

Stelling na 2. … f5!?

Het komt zelden voor dat iemand mij een bijzonder offeridee laat zien in de vroege opening, waarvan ik niet of slechts nauwelijks weet van heb. Gert-Jan van Vliet kwam op een gegeven moment met dit idee. Het kwam me wat vaag bekend voor. Het is een soort rare neef van het Lettisch gambiet. Deze

zet is de kenzet van de Coloradoverdediging. Een vreemd uitziende zet die wat dubieus overkomt. Ik

kende het idee dus wel uit een ouder boekje, maar vertrouwde het toen niet. Ook omdat het zo onbekend was. Maar er zijn nu diverse spelers die hiervan een leuk wapen gemaakt hebben. Dus ik besloot in deze kamp het maar eens te proberen.

3. e4×f5 d7–d5

4. Lf1–b5

Vind ik zelf de meest logische zet. Maar de leukste varianten ontstaan na

4. Ph4!? e5! en nu kan er iets volgen als:

5. Dh5† g6 6. f×g6 Pf6 7.g7† P×h5 8. g×h8D D×h4 9. D×h7 Pd4.

Dit wordt de grondstelling genoemd van de gambietvariant. Vooral deze stelling vindt Gert Jan schitterend. Het komt zeer avontuurlijk maar wat dubieus over, maar er zijn diverse partijen gespeeld vanuit deze stelling.

Een geinige is:

10. D×c7 Ld6 11. Dh7 Lf5 12. Lb5† Kf8

13. Dh8† Kf7 14. D×a8 De4† 15. Kf1 P×c2

16. Dxb7† Kf6 17. Le2 Pf4! en wit geeft het op.

Misschien niet geheel correct, maar wel erg leuk. Juist dit soort partijtjes maakt het schaken zo leuk.

4. ... Bc8×f5

Diagram 2

Stelling na 4. … Lxf5

5. Pf3–e5

Iets gebruikelijker is 5.d4. Maar in principe maakt dat weinig uit denk ik. De zet 5. Pd4!? wordt ook wel eens gespeeld. De bedoeling kan dan zijn

5. ... Ld7 6. Dh5†!? g6 en nu volgt op

7. D×d5? Simpel 7. … Pf6! en wit verliest een stuk.

Beter is 7. P×c6 b×c6 8. De5

en zwart staat redelijk goed en heeft geen problemen.

5. ... Dd8–d6

6. d2–d4 Pg8–f6

Volgens Keilhack en Schlenker is 6. . . . e6 niet zo goed wegens 7.c4! en nu geven ze diverse varianten waarin wit goed komt te staan. Zelf vind ik ook andere zetjes goed voor wit. Zoals 7.c3 (bedoeld om Q b4 te verhinderen) gevolgd door 8.B f4 en wit staat duidelijk beter.

7. Pd1–f3

Deze zet verraste mij erg. In mijn boekje werden

7.c4, 7.0–0 en 7. P c3 behandeld. In een boekje van Arie werd 7. Df3!? aangeraden. Waaruit maar weer blijkt dat er diverse mensen in deze materie gedoken zijn.

7. ... Lf5×c2

Ik koos er maar voor om het pionoffer aan te nemen. Ik vond dat wit na zowel 7. … Ld7, 7. … Lg6, 7. … g6 als 7. … Le4 duidelijk beter stond. Toch eens aan Arie vragen wat zijn boekje er van vindt. Vooral omdat hij om zijn volgende zet lang moest denken.

8. Pb1–a3

Diagram 3

Stelling na 8. Pa3

Dus na lang nadenken gespeeld door Arie. Ook 8.0–0 en 8. Pc3 waren kansrijke mogelijkheden.

1) Op 8. Dc3 was ik 8. … f5 9. P×c6 Ld7! van plan, waar na er bijvoorbeeld na 10. P×a7 T×a7 een ongeveer gelijke stelling ontstaan is.

2) Na 8. 0–0 twijfelde ik aan 8. … a6 of eerst 8. … L×b1 9. Txb1 a6.

8. ... Lc2–g6

Lang heb ik zitten twijfelen.

1) Ook 8. … Le4!? 9. Dc3 a6! zag er goed uit . Met

2) 8. … Lg6 heeft zwart een klein maar duidelijk nadeel. Dit wordt veroorzaakt door de penning van de slechte B f8.

9. 0–0

Stelling 4

Stelling na 9. 0-0

Deze simpele ontwikkelingszet is wel de beste. Ik hoopte op

1) 9. P×g6 h×g6 (loperpaar voor wit en verkreukelde pionnenstelling), maar de

stelling is erg listig. Na een logisch idee als

10. Dd3 Pe4! is 11.f3 Pg3! wel erg goed voor zwart. Ook na het betere

11. h3 e5!? wordt het minder duidelijk.

Na 12. d×e5?! Dxe5 13. 0–0 Ld6! 14. f4 Lc5

heeft zwart het betere spel.

Ook op

2) 9. Dc3 (druk op veld c6) speel ik 9. . . . Pe4! en na

10. L×c6 b×c6 11. D×c6 D×c6 12. P×c6 e6

heeft zwart geen klagen, want ook na

13. Pb5 a6! 14. P×c7 Kd7 15. P×a8 K×c6 16. Lf4 Lb4 is

zwart zijn problemen kwijt. Wit moet zelfs oppassen. Kijk maar naar:

17. K e2 T×a8 18. Thc1 Kb6 19. Tc7? Tf8! 20. Le5 T×f2

Met een snelle winst voor zwart.

9. ... a7–a6

Diagram 5

Stelling na 9. … a6

Eigenlijk vind ik deze zet te traag. Maar

1) 9. … e6?! (lucht voor de loper) 10. P×c6 b×c6 11. Pc4! is zeer vervelend, want 11. … Dd7 12. Pe5 wint voor wit. Ook

2) 9. … 0–0–0?! 10. P×c6! b×c6 11. Lf4! is zeer sterk. Want wit zit op

2-1) 11. … Dd7? 12. La6! Kb8 13. Db3 Ka8 14. Db7 te hopen. Maar ook

2-2) 11. ….De6 12. Tac1! is zeer sterk, want op

12. … c×b5 is 13. T×c7† Kb8 14. T×e7 genoeg voor de winst. Maar ook

12. … Le8 13. La6 Kd7 14. Tfe1! geeft wit een winnende aanval.

Blijft over het alternatief

3) 9. … Pd7 10. Lf4!

en ik zag niet hoe zwart zich kon los worstelen. Ik wilde die penning van Pc6 zo snel mogelijk kwijt.

10. Lb5×c6† b7×c6

11. Lc1–f4 Lg6–e4

Diagram 6

Stelling na 11. … Le4

Arie vond deze zet best raar, maar andere zetten bevielen me niet. Ik heb ook zitten denken aan

1) 11. … Ph5!? 12. P×g6 D×g6 13. L×c7

en zwart heeft verdedigingskansen. Maar opeens zag ik het

koele en sterke 12.R ac1! en nu faalt

12. … P×f4?! op 13. T×c6! Db4 14. Dxf4 met een vreselijke sterke aanval. Het is prijsschieten voor wit.

2) 11. … Db4!? was wel een alternatief.

Maar na 12. P×c6 D×b2 13. Tfb1! L×b1 14. T×b1 D×a2

dacht ik na 15. Pb4 de dame kwijt te zijn. Drie stukken en een dame tegen 2 nog niet ontwikkelde torens en twee stukken (waarvan eentje onontwikkeld) leek mij onspeelbaar. Maar de computer vindt het na

15. … D×b1 16. Dxb1 Tb8!

gevolgd door e7–e5 nog best meevallen. Ik denk dat het rekentuig nog gelijk heeft ook.

12. Df3–h3

Mijns inziens de beste zet. Al twijfelde Arie achteraf. Op de meeste andere damezetten was ik 12. … Ph5 van plan. Voordeel is dat de Lf4 verdwijnen zal. Alleen na 12. Db3 was het beter om 12. … Pd7 te spelen. Vooral bedoeld om

Tb8 met tempowinst te spelen.

Maar na 13. P×d7 D×d7 14. Db7 Tc8 15. Tfc1 heeft wit toch wel het betere spel. Ook na

12. Dc3 Ph5 13. Lg3(!) P×g3 14. f×g3

heeft wit het betere spel al is het nog niet echt duidelijk. Maar ik vertrouw de zwarte stelling niet.

12. ... Pf6–d7

Diagram 7

Stelling na 12. … Pd7

Ook 12. … g5!? 13. L×g5 Tg8! Is een mogelijkheid. Zwart heeft sterke tegenkansen door de druk op g2. Maar helaas zag ik geen sterk plan na 13. Lg3!

13. Ta1–c1

Gewoon simpel en sterk. Natuurlijk hoop je dat wit de weg kwijtraakt na

13. Pd3 Dg6 met beter spel voor zwart. Of

13. Pf7 D×f4 14. P×h8 Tb8 met onduidelijk spel, maar wit moet vrezen voor

Ph8. De tussenzet 13. f3 Lg6 en nu 14. Tac1 is ook wel goed denk ik.

13. ... Pd7×e5

14. Lf4×e5 Dd6–g6

Diagram 8

Stelling na 14. Dg6

Ook deze zet verraste Arie. Mijn eerste plan was

14. … Dd7 15. Dc3 Tb8 16. Dxc6 Dxc6 17.T×c6 T×b2

en wit staat een tikje beter.

Totdat ik het sterke 15.Q b3! zag. Als nu verder gegaan wordt met

1) 15. … e6 16. D b7! (de pointe) Tc8 17. T×c6 L×a3

18. b×a3 0-0 19. tfc1 en wit staat praktisch op winst.

Even dacht ik dat

2) 15. … Tc8!? 16. Db7 Ld3 (de pointe)

17. Tfd1! Lb5 18. P×b5 c×b5

redelijk standhield, totdat ik hier de killermove 19. Tc6! zag.

Zwart kan niets doen en wit plukt hem kaal.

15. Le5×c7 e7–e5

Slechter is 15. … e6? 16. T×c6 met duidelijk voordeel voor wit.

16. Lc7×e5 Lf8×a3

17. b2×a3 0–0

Diagram 9

Stelling na 17. … 0-0

Het is duidelijk dat wit beter staat. Maar de pluspion is niet veel. Een groter probleem is de zwakte op c6 en a6.

18. Tc1–c3

Om diverse redenen de beste zet. Elke inval op de derde rij wordt verhinderd. Een verdubbeling op de c-lijn is mogelijk. De switch naar de b-lijn is ook een optie. Na

1) 18. f3 Ld3! is het lastig voor wit om verder te komen. Al staat hij wel beter. Ingewikkeld maar leuk is

2) 18. Tc5 Tf3! en nu is

2-1) 19. g3 Taf8! (dreigt Ld3!) erg kansrijk voor zwart. Het beste lijkt nog

20. Dd7! T3f7! 21. D×c6 Dg4 22. f4 De2 met eeuwig schaak.

Dus dan lijkt

2-2) 19. T×c6 beter en nu 19. … Txh3 20. T×g6 L×g6

21. g×h3 Tc8

en wit heeft twee pluspionnen maar door de slechte pionnenstelling heeft zwart nog steeds remisekansen.

18. ... Le4–f5

Ik heb ook zitten denken aan 18. . . . Tf5!? en nu lijkt na

19. Tg3! Tg5 20. Txg5 D×g5 21. De6 K h8

22. f3 Dg6 (wat anders) 23. D×g6 L×g6

24. Tc1 Tc8 25. Kf2 wit het betere spel te hebben. Volgens mij is het een kwestie van tijd en techniek om de winst simpel binnen te halen.

19. Dh3–g3 Dg6×g3

20. h2×g3

Welke zet er beter was weet ik niet.

Maar zowel 20.f×g3 Txg3 als 20. L×g3 zijn goed genoeg voor een wit voordeel.

20. ... Lf5–d7

21. Tf1–b1 Tf8–f7

22. Tb1–b7 h7–h5

Diagram 10

Stelling na 22. … h5

Het is duidelijk dat wit een groot voordeel heeft. Zwart heeft geen goede zetten. De partijzet geeft zwart lucht en hij hoopt wat te kunnen doen op deze vleugel.

23. a3–a4

Verraste mij wel, maar volgens mij levert elk plan wit een duidelijk voordeel op. Of hij nu 23. Tf3, 23. Tcb3, 23. Tc7, 23. f3 of 23. f4 speelt.

23. ... g7–g5

Deze zet doet nog iets. Het plan 23. . . . a5?! lijkt me niets na 24.R c5

en wit zal zonder moeite winnen.

Ook het passieve 23. . . . B e8 stond me niet aan, vooral niet na het simpele

24. Tcb3.

24. a4–a5 Ld7–e8

Nu toch deze akelige en passieve zet, maar ik zag niets beters.

25. Tc3–b3 Ta8–a7

Diagram 11

Stelling na 25. … Ta7

Lange tijd was mijn plan

1) 25. … Kh7 26. Tb8(!) T×b8

27. T×b8 Te7 28. Ta8 c5! (de pointe)

29. T×a6 c4 30. Kf1 c3 31. Ke1 La4,

maar na simpel 32. f4 g4 33. f5

zag ik niet hoe zwart de boel kon keepen. De witte mogelijkheden zijn voor de hand liggend en sterk. Ook

2) 25. ….Tc8

2-1) 26. T×f7 K×f7 27. Tb7 Ke6 28. Tb6 Ta8

heb ik overwogen. Nu is het minder duidelijk.

Maar veel beter is hier

2-2) 26. Tb8! T×b8 27. T×b8 Te7

en vergelijk het maar weer met de 25. … Kh7 26. Tb8! variant. Zwart staat hopeloos verloren.

26. Tb7–b8 Tf7–e7

27. g3–g4!? h5×g4

Diagram 12

Stelling na 27. … hxg4

De laatste zet van Arie verraste me wel weer. Hij kiest een lange afwikkeling die wit een duidelijk voordeel geeft.

28. Tb3–g3 Ta7–b7

29. Tb8×b7 Te7×b7

30. Tg3×g4 Tb7–b5

31. Tg4×g5† Kg8–f7

32. Tg5–g7† Kf7–e6

Arie vond hier 32. … f8 wat logischer, maar ik zie na

33. Ta7 T×a5 34. a3

gevolgd door 35. Ld6 een duidelijk gewonnen stand voor wit.

33. g2–g4 c6–c5

De enige troef van zwart.

34. f2–f4 c5×d4

Diagram 13

Stelling na 34. … cxd4

Ik had liever 34. …. c4 gespeeld, maar 35. f5†! is vervelend.

35. Le5×d4 Tb5×a5

Lange tijd besteed aan

35. … Tb4!? maar na 36.f5! Kd6

37. Lb6 d4!? 38. f6 d3! 39. Le3 Tb1

40. Kf2 Tb2 41. Kf3 zag ik geen kansen op behoud voor de zwarte kleur.

36. f4–f5† Ke6–d6

37. g4–g5 Ta5×a2

Materieel staat het weer gelijk, nu de stelling nog.

38. Tg7–h7 a6–a5

39. g5–g6 Ta2–a4

Oorspronkelijk was ik 39. … a4 van plan, maar na 40. Ta7! zag ik geen goede redding tegen 41. g7.

40. Th7–h6 Kd6–d7

41. Th6–h4 Ta4–b4

Ook na 41. … Tc4 42. Kf2 a4 43. Ke3 staat wit op winst.

42. Kg1–f2

Diagram 14

Stelling na 42. Kf2

42. ... a5–a4

Een idee is de koningswandel met

42. … K c6 43. Ke3 Kb5 44. Th8! Kc4

45. T×e8 Tb3 46. Kf4 K×d4

en zowel 47. g7 als 47. f6 zullen winnen.

Ook 43. … Tb3 (een pointe van 41. …Tb4 boven 41. Tc4)

44. Kf4 jaagt de witte koning de goede kant op.

43. Kf2–e3

En zwart gaf het op. 1–0.

1) Na 43. …. Tb3 44. Kf4 wint wit eenvoudig.

2) Taaier lijkt 43. … Tb1

maar na simpel 44. Th7 Kd6 45. Ta7 of 45. Th8 wint wit weer

simpel. Blijft over direct

3) 43. … a3 44. R h7 Kd6 45. Ra7

en nu leidt

3-1) 45. …Ta4 46. T×a4 L×a4 niet tot een renise eindspel van ongelijke

lopers, omdat 47. g7 gewoon uit is. Zwart moet spelen

3-2) 45. … Tb3 46. Kf2! (minder duidelijk is 46. Kf4 Tb4) 46. … Tb2!?

(ook 46. … Tb8 47. g7! verliest),

maar na 47. L×b2 a×b2 48. Tb7 Ke5

49. T×b2 K×f5 50. g7! Lf7 51. Tb8 wint wit weer.

Vervolg in deel 2

www.tomsschaakboeken.nl