12e ronde: “Schaken, yoghurt en hypnose”

RONDEVERSLAG | In het verslag van de vorige ronde dat begon met een terugblik op de beslissende veertiende partij in de WK-match tussen Ding Liren en Gukesh Dommaraju, schreef ik over het vermijden van oogcontact bij de handdruk van beide heren:

"Nou ja, het is natuurlijk niet verplicht om elkaar in de ogen te zien, maar ergens deed het me denken aan oude tijden toen Bobby Fischer en Viktor Kortsnoj, tegen Anatoli Karpov, nogal eens met eisen kwamen om al dan niet vermeende beïnvloeding van hun spel door de tegenstander tegen te gaan."

Terugkomend op dat WK-treffen tussen Karpov en Kortsnoi: Het wereldkampioenschap schaken 1978 bestond uit een reeks kwalificatietoernooien en matches, culminerend in een match die werd gespeeld tussen regerend wereldkampioen Anatoli Karpov en uitdager Viktor Kortsjnoj. Deze krachtmeting vond plaats in Baguio, een stad in het noorden van de Filipijnen van 18 juli tot en met 17 oktober 1978.

Karpov had als secondanten Joeri Balashov, Igor Zaitsev en Mikhail Tal meegenomen. Raymond Keene, Michael Stean, Jacob Murey en Oscar Panno waren de secondanten van Kortsjnoj. Er was destijds nog geen schaakprogrammatuur om te helpen bij de voorbereiding en de analyses. Partijen konden worden afgebroken en later worden uitgespeeld. De match ging om zes winstpartijen. Remises telden niet mee. Karpov won met 6-5, of met 16½-15½ met de remises meegeteld. Het scoreverloop:

De WK-match verliep zoals eerder gezegd zeker niet zonder incidenten. Kortsjnoj was in 1976 van de Sovjet-Unie overgelopen naar 'het Westen'. De match had daarom een sterk politieke achtergrond. De delegaties van beide spelers vochten naast het bord vele, soms tamelijk bizarre, conflicten uit. Een aantal van de meest bekende:

Het 'Yoghurt-incident'. Tijdens de tweede partij kreeg Karpov een bekertje yoghurt aangereikt. Om eerdere protesten te parodiëren diende de delegatie van Kortsjnoj een protest in en stelde dat Karpov op deze wijze instructies zou kunnen krijgen. Het protest werd serieus genomen en vervolgens door beide delegaties en in vele media tot de bodem uitgevochten.

Doctor Zoechar. De parapsycholoog Zoechar maakte deel uit van de delegatie van Karpov. Als hij in de speelzaal zat, zat hij onafgebroken naar Kortsjnoj te staren. Volgens de delegatie van Kortsjnoj probeerde Zoechar om Kortsjnoj zo te hypnotiseren en werd diens spel daardoor negatief beïnvloed. Zoechar's precieze positie in de zaal werd het onderwerp van talloze overleggen en protesten.

Ananda Marga. Kortsjnoj nam, deels om Dr. Zoechar te bestrijden, een aantal leden van de Ananda Marga-beweging in de arm. De kleurrijk uitgedoste figuren namen ook plaats in de speelzaal en gaven daarnaast meditatielessen aan Kortsjnoj. Ook dit leverde veel protesten en ophef op. Bovendien werd de beweging verdacht van betrokkenheid bij een moordaanslag op een Indiase diplomaat. Tenslotte verwijderde Kortsjnoj ze uit zijn omgeving.

Aan de wedstrijden om het wereldkampioenschap schaken kleefden altijd al spanning, problemen en opwinding. Eigenlijk is dat nog steeds zo al zijn de incidenten tegenwoordig niet meer zo merkwaardig als in de jaren zeventig.

 
De laatste vier ronden van de najaarscompetitie 2024 zijn begonnen en dat betekent het spelen van de play-offs. Spelers kunnen dan voor de tweede keer in de competitie tegenover een eerdere tegenstander komen te zitten.

Koploper Pearl Uyttenhove ging met wit van start met 1.d4 en 2.Lf4, het London-systeem, tegen de nummer drie van de ranglijst Jisk Liemburg. Hij kreeg ondanks een er goed uitziend zwart centrum, d5-e4-f5, toch enig voordeel in het middenspel, maar miste wel een uitgelezen kans op pionwinst op d5. Dat kwam enige zetten later toch nog goed, omdat zwart alsnog die pion weggaf. Nadat Pearl nog een tweede pion won werd het voor Jisk langzamerhand een hopeloze missie. Toch lanceerde hij nog een langdurige actie met torens en dame op de damevleugel, maar een derde pionverlies beslechtte de strijd in Pearls voordeel. (Pearl Uyttenhove - Jisk Liemburg 1−0)

 
Wim Jongeneel, de nummer vier na elf ronden, en John van Waardenberg die tweede stond in het klassement troffen elkaar voor de tweede maal deze competitie. De eerste confrontatie in de tiende ronde was een prooi geworden voor John. Wim opende met 1.e4 en na 1...d6 2.d4 e5 3.dxe5 dxe5 4.Dxd8+ Kxd8 stonden de dames heel snel naast het bord. Wim begon aan een actie op de damevleugel en ondernam met f4 even later tevens een actie in het centrum. Verder dan de ruil van wat lichte stukken kwam het echter niet. John kreeg daarna toch het beste van het spel. Volgens Stockfish waren veruit de beste kansen in de stelling waarin remise werd gegeven voor John. (Wim Jongeneel - John van Waardenberg ½−½)

Wim Platje serveerde met wit Pieter Hofstee een Spaanse schotel. Pieter maakte er een uitgestelde Steiniz-verdediging van: 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 d6. Direct na de opening ging Wim stevig in de fout. Pion g3 was overbelast door te fungeren als dekking van het paard op f3, zodat hij niet ook nog eens pion h3 kon beschermen. Pieter leek na 14...Lxh3 een pion voor te komen bij goede stelling, maar Wim pikte brutaalweg ook een pion mee op c7. Dat kostte hem wel een aantal damezetten, waardoor zijn achterstand in ontwikkeling groot werd. Een grote fout van Pieter leverde Wim echter plotseling een loper voor een pion op. Toen bood wit remise aan. Kennelijk schatte hij de zwarte kansen hoog in. Pieter wees het aanbod af, maar kwam twee zetten later zelf met een remisevoorstel. De computer gaf achteraf aan dat Wim heel goed voor de winst had kunnen gaan, maar achteraf is slechts achteraf... (Wim Platje - Pieter Hofstee ½−½)

 
Een rustige damepion-opening in de partij tussen Jan Siebelink en Dick Korteland. Het initiatief lag in de beginfase bij wit. Zwart, Dick, wachtte even af. Een mat-in-één-dreiging van Jan leek zo'n beetje het enige hoogtepunt in de partij te worden, maar Jan had met 26.Tc8 beslissend voordeel kunnen krijgen door via een paardvork de zwarte dame in ruil voor een toren en een paard te veroveren. Dat gebeurde niet en nadat ook Dick een mat-in-één-dreiging op het bord bracht en Jan die pareerde, hing er dameruil en remise in de lucht. Die puntdeling kwam er ook. (Jan Siebelink - Dick Korteland ½−½)

Cor Paans speelde enigszins ongelukkig tegen Connie Komen. Het verzamelde intellect gebundeld in virtuele tegenstandster Connie zette een aanval op de koningsvleugel in met loper en dame, een aanval die door Cor misschien niet op de juiste waarde werd geschat. Mat bleek ineens onontkoombaar. (Connie Komen - Cor Paans 1−0)

 
Ook Piet Schuller ging met wit van start met 1.d4 en 2.Lf4, het London-systeem, tegen Willem Weerdesteijn. Piet miste direct na de opening een mooie kans op pionwinst, maar hield wel gedurende vrijwel de gehele partij het beste van het spel. Het leidde uiteindelijk slechts tot remise. (Piet Schuller - Willem Weerdesteijn ½−½)

In een Driepaardenspel deed Koos van Dalen reeds na vijf zetten een zwarte pion cadeau aan Rob Truijens. Met het vervolg, een uitval van de dame naar g5 gevplgd door een onjuist loperoffer op f2, zette Koos zichzelf eigenlijk na zeven zetten al op een vrijwel onoverbrugbare achterstand. Even leek Koos een stuk terug te winnen, maar dat bleek slechts schijn. Toch duurde het nog tot zet 39 voor Rob het punt in de portefeuille kon opbergen. (Rob Truijens - Koos van Dalen 1−0)

 
Het verloop van de partij tussen Erik Brok (wit) en Fons Claessen was enigszins ongewoon, ongebruikelijk om niet te zeggen ietwat buitenissig. Na 1.d4 d5 2.Lf4 e6 3.e3 c5 4.c3 Pf6 5.Pf3 Ld6 6.Lg5 Pd7 speelde Erik met 7.Pd3 een volgens Fons "ijzersterke wat onverwachte zet ;-)". Nu kan een paard van b1 nooit in één zet naar d3, behalve als in de beginstand de loper en het paard van respectievelijk c1 en b1 verkeerd zijn neergezet, dus van plaats gewisseld. Of Erik heeft natuurlijk het paard gewoon op een verkeerd veld neergezet en Fons heeft dat niet gezien en er bezwaar tegen gemaakt. In ieder geval speelden de heren na de onreglementaire zet gewoon door. Het werd een interessante partij. Het paard heeft nog wel een paar superzetten kunnen uitvoeren van en naar e5, maar uiteindelijk bood Erik remise aan, die door Fons direct werd geaccepteerd. (Erik Brok - Fons Claessen ½−½)

Heel lang ging het gelijk op in het Tweepaardenspel tussen Michel Verheij en Ton van der Breggen. Beiden kregen wat kansen op voordeel, maar lieten ze links liggen. Gaandeweg de partij was het beste van het spel voor Michel, maar als een donderslag bij heldere hemel was daar ineens stukwinst voor Ton. Een vergeten paard op h4 was het slachtoffer. Dat kon natuurlijk helemaal niet en dus gaf Ton op de volgende zet prompt zijn dame weg, om even later op te geven. (Michel Verheij - Ton van der Breggen 1−0)

De nieuwe ranglijst en een overzicht van de uitslagen vind je via "Intern" ⇒ "Ranglijst".
Alle foto's van deze ronde kun je zien bij "Intern" ⇒ "Foto's".
Reacties zijn altijd welkom. Plaats ze helemaal onderaan bij "Een reactie plaatsen". Je e-mailadres wordt niet zichtbaar bij de publicatie.

Sponsor van deze ronde:

Erik Brok - Speler van De Willige Dame