|
KERSTPUZZEL 2008 -
Oplossingen met uitgebreide toelichting door Henk Prins op deze site meer schaak- en ander
nieuws: www.tomsschaakboeken.nl |
|
|
|
Uitgebreide oplossingen van de
problemen in de Kerstpuzzel 2008
De
prachtige problemen uit de Kerstpuzzel van 2008 verdienen, ook bijna een jaar
na dato, de aandacht van de probleem-liefhebber. Dankzij
– uiteraard – IM Henk Prins, kunnen we hier van zijn uitgebreide
toelichtingen genieten. De wonderlijke schoonheid en de absolute logica
vormen een streling voor de geest. Neem de tijd en smullen maar. Print
eventueel deze pagina uit en leg het naast je schaakbord. 21.01.09 De
sleutelzetten van de grote kerstpuzzel staan bij elk probleem vermeld. Onder
de zes opgave-problemen staat het zevende probleem, dat u zelf moest
samenstellen uit de eerdere zes oplossingen,
afgedrukt met de eindoplossing. Een
bespreking met detailoplossingen houdt u nog van ons tegoed. |
|
Oplossing: 1. Lf7 Deze tweezet heeft een aantal
verleidingen. Verleidelijk is om 1. Dc6 te
spelen. Deze zet op het kruispunt van loperlijn a8-d5 en torenlijn b6-d6
zorgt dat er twee dreigingen zijn: 2. Pd5 en 2. Pe6 mat. Zwart
weerlegt dit met 1. … Txd8! Het kruispunt heet Grimshaw
en als wit er een zet op doet, zoals daarnet, dan heet dat een Novotny. Als de loper op c4 speelt dan
dreigt er 2. Dc1 mat. Als de loper naar een willekeurig veld (bijvoorbeeld
b3) gaat dan pareert zwart met 1. …Pg2! De loper kan zo spelen dat hij er
zorg voor draagt dat er een matzet wordt gemaakt als zwart 1. … Pg2 speelt.
Een mooie verleiding is dan ook 1. Ld5? Op 1. … Pg2 komt 2. Txf3 mat. De
loper bezet echter wel veld d5 waardoor er na de weerlegging 1. …Tc6! geen 2.
Pd5 mat meer kan. Vergelijkbare valstrik is 1. Le6? Deze faalt op 1. …Lc6! en
2. Pe6 als matzet lukt niet meer. Op 1. … Pg2 komt in deze verleiding 2. Pg6
mat. Oplossing is 1. Lf7! De
dreiging 2. Dc1 mat is bekend. Op 1. ...Pg2 komt nu 2. Dxf5 mat. Op 1. …Tc6
komt 2. Pd5 mat en op 1. …Lc6 2. Pe6 mat. Twee laatste varianten heten een Grimshaw. |
|
Diagram 2
Tweezet S. Dittrich Oplossing.: 1. Pxe5 Als wit zijn g4 paard
willekeurig wegspeelt, stel 1. Ph6, dan dreigt wit op drie manieren mat te
zetten: 2. Dg4, 2. Pe6 en 2. Ph5. Zwart pareert afdoende met 1. …e4! Oplossing van de tweezet is
1. Pxe5! Mooi is dat er drie andere dreigingen ontstaan: 2. Dh2, 2. Pd3 en 2.
Pg6. Zwart kan die dreigingen tegenhouden door het sleutelstuk te slaan. Op
1. … Txe5 komt 2. Dg4 mat, op 1. … Pfxe5 2. Pe6 mat en op 1. …Pcxe5 2. Ph5
mat. Heeft u gezien dat precies de drie dreigingen uit de verleiding als
matzetten zijn teruggekeerd. Ten slotte is 1. …Kxe5 2. Df5 mat een mooi slot. |
|
Diagram 3
Tweezet H. Prins Oplossing 1. Ph8 Een probleem met interessante
penningen. Als het paard van f7 weggaat
dan dreigt er 2. Te7 mat. Waar moet dat paard heen? Als wit 1. Pfxd6?
probeert dan speelt zwart 1. … Pfd5! Als wit 1. Pfe5? overweegt dan speelt
zwart 1. … Pcd5! De sleutelzet is 1. Ph8! Om
de dreiging 2. Te7 tegen te houden heeft zwart de mogelijkheid om twee
paarden naar d5 te spelen. Zwart sluit met zijn paardzet naar d5 twee zwarte
lijnen af, die van Td1-d6 en die van Da5-e5. Er zijn dan in principe twee
matzetten mogelijk: 2. Txd6 en 2. De5 mat. Als zwart zijn c-paard naar d5
speelt dan raakt echter de toren b6 gepend, daardoor kan dus wit alleen 2.
De5 mat spelen. Omgekeerd als zwart zijn f-paard naar d5 speelt dan raakt de
witte dame gepend en kan wit alleen maar 2. Txd6 mat spelen. Twee thema’s
worden met elkaar verweven. Het thema waarbij twee zwarte stukken in twee
varianten tegelijk worden geïnterfereerd heet het Herpai-thema
en de dualvermijding met behulp van penning wordt
het Barulin-thema genoemd. Beide mooie thema’s verdienen extra
verdieping door twee nieuwe schaakproblemen ter oplossing aan te bieden die
deze thematiek illustreert. Een bijvariant is nog: 1. …
Pg8 2. hxg8D/L mat. |
|
Diagram 4
Driezet: A. Kuzovkov Oplossing 1. Kc8 Een driezet oplossen is vaak
moeilijker dan een tweezet. Het is vaak moeilijk om thematiek te ontdekken. De gepende pion die op
promoveren staat op d7 verraadt wat van het idee van de componist. Als zwart
1. …Dg8 speelt dan gaat 2. d8P, Dd5 schaak 3. Txd5 of 2. …Df7 schaak 3. Td7
mat, of 2. …Dxd8 3. Txd8 mat. Als
zwart 1. … Dc8 speelt, zonder dat wit een sleutelzet heeft uitgevoerd, dan
beslist 2. d8D en 3. Td6 mat (2. …Dxd8 3. Txd8 mat; 2. …De7 schaak, 3. Dxd7
mat; 2. … c4 3. Da5 mat en 2. …Df7 schaak 3. Td7 mat). De sleutelzet 1. Kc8! ligt
niet voor de hand. De dreiging is 2. Td5 schaak, Ke6 3. Te5 mat. Een
schitterende dreiging die dubbel werkt met dubbelschaak! Op 1. …Dg8 schaak
komt nu 2. d8D en dan 2. …Dd5 3. Dxf6 mat, 2. …De6 schaak 3. Txe6 mat of 2.
…Dxd8 schaak 3. Txd8 mat. Op 1. ..Dc8 schaak komt 2. d8P dreigt 3. Td5 mat.
Op 2. …Dxd6 komt dan 3. Pc6 mat en op 2. …Dxd8 schaak 3. Txd8 mat. Bijvariant
is 1. …c4 2. Tc6 schaak, Kd4 3. Txc4 mat. U heeft gezien dat de
matvoortzettingen na Db8 en Dc8 precies verwisseld zijn. Een fabelachtig mooi
probleem. |
|
Diagram 5
Driezet S. Sovik Oplossing 1. Da1 Sleutelzet is 1. Da1! Wit dreigt dan 2. Dd4 schaak, Pxd4 3. Pc3
mat. Zwart kan daar tegen doen: 1. … Dxd5 waarop wit voortzet met 2. Tf6
schaak, Txh7 3. Pg5 mat. Ook kan zwart tegen de dreiging 1. …Lxe5 spelen, wit
gaat dan verder met 2. Te6 schaak, Txh7 of Dxh7 3. . Dxe5 mat. Op 1. …Dxf3
komt 2. Td6 schaak, Txh7 3. gxf3 mat, of 2. …Df5 3. Lxf5 mat. Schitterend
allemaal natuurlijk maar de diepere bedoeling van de componist is dat het in
het schijnspel op de genoemde eerste zwarte zetten andere mats gereed liggen.
Het schijnspel is het onderzoek naar de zwarte zetten zonder dat wit al een
sleutelzet gedaan heeft. De dame van a1 staat dan weer op a8. Als zwart in de
diagramstand 1. …Dxd5 speelt dan komt er 2. Td6 schaak, Txh7 3. Dxd5 mat. De
tweede zet van wit kwam in de oplossing na de laatste zwarte zet. (1. …
Dxf3). Op 1. … Lxe5 komt in het schijnspel 2. Tf6 schaak, Txh7 3. Pg5 mat. De tweede witte zet kwam in de oplossing na de eerste zwarte zet
(1. …Dxd5). Op 1. …Dxf3 ligt gereed 2. Te6 schaak, Txh7 3. gxf3 of 2. … Df5
3. Lxf5 mat. De zet 2. Te6 zagen we in de oplossing na 1. …Lxe5, de tweede
zwarte zet. Noemen we de tweede zet van wit A, B, en C, in de volgorde van de
zwarte eerste zetten dan komt het schema: 1….Dxd5 2. A, 1. …Lxe5 2. B en 1. …Dxf3 2. C in het schijnspel.
Na de sleutelzet wordt deze: 1. … Dxd5 2. B, 1. …Lxe5 2. C en 1. …Dxf3 2. A. Dus ABC verandert in BCA. Dit noemt men cyclische opschuiving.
In de probleemwereld heet dit het Lacny-thema. Niet
alleen deze thematiek zal de oplosser bekoren. Het feit van de macht van de
loper-toren batterij (h7-f5) en dat die zorgt dat het gehele probleem daarom
draait, getuigt van hoge klasse. |
|
Diagram 6
Driezet J. Rusninek Oplossing 1. Tc5 Oplossing van de driezet is
1. Tc5! Daarmee wordt de dreiging: 2. Pb5 schaak, axb5 3. Lc3 mat, gemaakt. Zwart kan deze dreiging
tegenhouden door 1. …Tbc2 te spelen. Wit speelt dan 2. Pb2 (dreigt 3. Dd3,
Tc4, Td5 mat). Zwart kan op zijn tweede zet nog 2. … Txc3 spelen, waarop wit
met 3. Lxc3 de zwarte koning mat zet. Een tweede variant is 1. …
Tec2. Dan speelt wit 2. Pe2 schaak, Txe2 3. Pc3 mat , of 2. … Lxe2 3. Df2
mat. De torens werken elkaar tegen
op veld c2. Als de b-toren naar c2 gaat dan kan de e-toren niet slaan op b2
en als de e-toren op c2 staat dan kan de b-toren niet slaan op e2. Zo kunnen
we ook 1. Pxb2? en 1. Pxe2? schaak als soort verleidingen beschouwen. Deze
verleidingen worden weerlegd doordat de andere toren het paard slaat. De
thematiek op c2 waar torens elkaar interfereren heet Würzburg-Plachutta. Bijvariant is 1. …Tbd2 2. Pc1
(dreigt 3. Pb3 mat) 2. …Tb2 3. Dd3 mat. Zwart kan natuurlijk ook
pareren met 1. …Txb4, dan werkt 2. Pxe2 schaak, enz. |
|
De zes sleutelzetten plaatsen we op
een leeg bord en de zwarte koning op g7. Dan ontstaat deze stelling:
Diagram
7 Tweezet
H. Prins Oplossing
1. Pd7!! De nieuwe tweezet is een onderdeel
van een vierling: A, B, C en D. A) is diagram 7. B) Lf7 op c4 C) witte pion op e5 i.p.v. Paard D) witte pion op e5 i.p.v. Paard én
Tc5 op d4. Iedere keer dus mat in twee zetten. Oplossingen: B) 1. Da7 C) 1. e6 D) 1. Tg4. Henk
Prins |
|
Maak zelf een schaakprobleem Henk
Prins verraste ons met een fraaie schaakpuzzel die heel geschikt is voor de
komende schaakstille periode met kerst en jaarwisseling. Het waarderen van
schaakproblemen hangt nauw samen met het oplossen ervan. Al doende kom je er
achter wat voor bedoelingen en schoonheid de componist in een probleem heeft
verwerkt. Daarom
is het met groot genoegen dat we de volgende puzzel aan onze bezoekers
voorleggen. De zes diagrammen die zijn afgedrukt, dienen alle zes opgelost
te worden. De eerste drie problemen zijn tweezetten (wit begint en zet zwart
mat op de volgende zet). Men dient de juiste sleutelzet (eerste zet van wit)
iedere keer op een leeg bord uit te voeren en zodoende krijgt men een nieuw
probleem. De problemen vier tot en met zes zijn driezetten (wit zet mat in
maximaal drie zetten); ook nu is de sleutelzet nodig om het nieuw te maken
probleem te krijgen. De zes sleutelzetten worden dus op een leeg bord uitgevoerd.
Indien alle problemen goed zijn opgelost, is de nieuwe stelling een tweezet
geworden. Er ontbreekt aan dit probleem nog een zwarte koning. Die zet u op
veld g7. Het is nu de bedoeling dat de zelfgemaakte tweezet wordt
opgelost. De sleutelzet van deze tweezet is de oplossing van de schaakpuzzel. De
oplossing van de tweezet kan tot 7 januari 2009 opgestuurd worden aan: tomsschaak@gmail.com Wanneer u niet alle problemen hebt kunnen oplossen en dus ook
niet het slotprobleem hebt kunnen maken, kunt u volstaan met het opsturen van
de sleutelzetten die u wel gevonden hebt. De winnaar krijgt als prijs een boek, en hoe kan het ook anders
in deze periode, De Zwarte Leeuw! Wanneer er meerdere goede oplossingen zijn beslist het lot. De prijs zal op het Leeuwfeest op 10 januari in Sliedrecht
worden uitgereikt. Veel plezier met onderstaande zes problemen! De jury bestaat uit Henk Prins en Tom van Bokhoven. hp/tvb |
|
Bij deze eerste grote
probleemopgave op deze site – de kerstpuzzel van Henk Prins – zijn 8
oplossingen ingestuurd. Daarvan waren er 5
goed. Bij loting zijn de
twee winnaars bepaald. De gelukkigen zijn: *** Johan de Boer ****
te Rotterdam en *** Evert Bos *** te
Sliedrecht. Van harte
gefeliciteerd. Over de prijzen is met
de prijswinnaars contact opgenomen. tvb |
|
|
